مهر ماندگار: مقالاتی در اخلاق شناسی

"مهر ماندگار؛ مقالاتی در اخلاق شناسی" ، دربرگيرنده‌ي 17 مقاله از استاد مصطفی ملکیان در حوزه‌ي اخلاق‌شناسي، اخلاق تحليلي، اخلاق دستوري و علم‌النفس (روان‌شناسي اخلاقي) است. به تصريح نگارنده: "مي‌توان گفت كه مهم‌ترين مباحث نظري و فلسفي در اخلاق و درباره‌ي اخلاق به چهارگروه عمده تقسيم‌پذيرند:

1- اخلاق تحلیلي يا فرا اخلاق، يعني مجموعه‌اي از مباحث درباره‌ي اخلاق كه جنبه‌ي مفهومي دارند.
2- اخلاق دستوري يا هنجاري يعني مجموعه‌اي از مباحث در اخلاق كه جنبه‌ي مصداقي دارند.
3- اخلاق توصيفي يعني مجموعه‌اي از مباحث در اين باب كه چه نظرات يا قواعد يا افعال اخلاقي‌اي، بالفعل و عملا در جامعه‌اي خاص يا در ميان همه‌ي انسان‌ها رايج و مشترك‌اند؟ و اين نظرات يا قواعد يا افعال اخلاقي چه آثار و نتايجي به بار مي‌آورند؟
4- علم‌النفس اخلاقي يعني مجموعه‌اي از مباحث فلسفي و احيانا تجربي ناظر به امور نفساني و رواني‌اي كه آدمي در مقام فاعل و عامل اخلاقي يا در مقام ناظر و داور اخلاقي با آن‌ها سروكار مي‌يابد.

عمده‌ترين اين مباحث، عبارت‌اند از: مساله‌ي جبر و اختيار، حب ذات و خود دوستي انسان، خودگروي روان‌شناختي، لذت‌گروي روان‌شناختي، مصلحت‌انديشي، ضعف اراده، عدم خويشتن‌داري، تحليل مفاهيمي مانند نيت، انگيزه، انگيزش، هدف، خواهش، علم، اراده، عمد، سهو، خطا، نسيان و تحليل بعضي از فضايل يا رذايل خاص مانند عدالت، ظلم، خدمت و خيانت".

ملکیان در درآمد کتاب می نویسد: شاید بتوان گفت که اخلاق زیستی یگانه راه عشق مدام یا مهرورزی جاودانه است، مهرورزیی که هم مهرورزی به خود است و هم مهرورزی به دیگران، و مهرورزیی که جاودانه است و گسست و انقطاع نمیپذیرد. بدین قرار، اخلاقشناسی و کسب معرفت اخلاقی، در واقع، گام گریزناپذیری است که در راه مهرورزی فراگیر و بی گسست برمیداریم. یعنی در راه رفع بزرگترین مشکل حیات بشری که همانا خودپرستی است. از طریق تبدیل آن به همه دوستی.